تفاوت قیمت میلگرد در کارخانه و بازار یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که خریداران، پیمانکاران و فعالان حوزه ساخت‌وساز همواره با آن مواجه هستند. بسیاری از خریداران هنگام استعلام قیمت، مشاهده می‌کنند که قیمت میلگرد در بازار با قیمت اعلامی کارخانه اختلاف دارد و همین موضوع باعث سردرگمی در انتخاب بهترین روش خرید میشود. این اختلاف قیمت تنها به یک عامل محدود نیست؛ بلکه مجموعه‌ای از عوامل در آن نقش دارد.
در این مقاله از بانک میلگرد تلاش کرده‌ایم تمام عوامل تأثیرگذار بر تفاوت قیمت میلگرد را بررسی کنیم. از نحوه قیمت‌گذاری میلگرد در کارخانه و سازوکار حراج بورس کالا گرفته تا نوسانات بازار آزاد، هزینه‌های جانبی، شرایط خرید و مزایا و معایب هر روش توضیح داده شده، تا خریداران بتوانند بهترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین تصمیم را هنگام خرید اتخاذ کنند.
قیمت میلگرد در کارخانه چگونه تعیین میشود؟
قیمت میلگرد در کارخانه بر اساس مجموعه‌ای از عوامل تولیدی و اقتصادی تعیین میشود. مهم‌ترین عامل، قیمت شمش فولادی است که به‌عنوان ماده اولیه سهم اصلی را در قیمت‌گذاری میلگرد دارد. البته باید توجه داشت که قیمت شمش فولادی در حراج بورس کالا تعیین میشود و این قیمت نقش بسیار مهمی در نرخ نهایی میلگرد دارد.
کارخانه‌های بزرگ فولادی نیز محصولات خود را فقط از طریق بورس کالا عرضه می‌کنند. بنابراین، قیمت میلگرد این کارخانه‌ها نیز مستقیماً در حراج بورس مشخص میشود و در صورتی که میان خریداران رقابت ایجاد شود، قیمت نهایی به‌صورت افزایشی بسته میشود. این موضوع باعث میشود قیمت میلگرد کارخانه‌های بزرگ شفاف‌تر و منطبق بر مکانیسم عرضه و تقاضا باشد.
از سوی دیگر، افزایش نرخ ارز نیز در ایجاد تقاضای بیشتر برای خرید میلگرد و شمش بسیار تأثیرگذار است؛ زیرا نوسان ارز باعث تغییر انتظارات خریداران و افزایش خریدهای سرمایه‌ای در بازار فولاد میشود. به همین دلیل، قیمت‌های پایه بورس کالا و در نتیجه نرخ میلگرد کارخانه‌ها می‌تواند تحت تأثیر مستقیم شرایط ارزی کشور قرار گیرد.
در صورتیکه مقصد پروژه عمرانی خریدار در محدوده استان خراسان میباشد، استفاده از میلگرد فولاد خراسان کاهش قابل ملاحظه ای در هزینه حمل و نقل دارد. از این جهت پیشنهاد کارشناسان بانک میلگرد بررسی قیمت میلگرد نیشابور امروز است.
قیمت میلگرد در بازار برچه اساسی تغییر میکند؟
قیمت میلگرد در بازار تحت تأثیر عرضه و تقاضا، هزینه‌های جانبی و رفتار فروشندگان تغییر میکند. فروشندگان با توجه به هزینه حمل‌ونقل، انبارداری و سود مورد انتظار، قیمت تمام شده ای برای میلگرد تعیین می‌کنند. از آنجایی که بخش عمده تقاضا ابتدا در بازار آزاد شکل می‌گیرد، این افزایش تقاضا دوباره به تولیدکننده منتقل میشود و باعث رشد قیمت پایه کارخانه‌ها نیز می‌گردد.
بازار آزاد به‌ویژه نسبت به نوسانات ارز بسیار حساس است و با هر تغییر در نرخ ارز یا اخبار اقتصادی، قیمت‌ها سریعاً بالا یا پایین می‌روند. به همین دلیل قیمت میلگرد در بازار آزاد ناپایدارتر از نرخ‌های کارخانه است و نیاز به استعلام لحظه‌ای دارد.
چرا قیمت میلگرد کارخانه با بازار متفاوت است؟
اختلاف قیمت میلگرد بین کارخانه و بازار به این دلیل ایجاد میشود که پس از خروج محصول از کارخانه، هزینه‌های حمل‌ونقل، بارگیری، انبارداری و سایر هزینه‌های جانبی به قیمت اولیه اضافه میشود. همچنین فروشندگان بازار برای جبران این هزینه‌ها و کسب سود، مبلغی را به قیمت خرید خود اضافه می‌کنند، بنابراین نرخ نهایی میلگرد در بازار معمولاً بالاتر از قیمت اعلامی کارخانه است.
علاوه بر این موارد، در برخی سایزهای خاص ممکن است عرضه کاهش یابد؛ زیرا گاهی کارخانه‌ها به‌دلایل فنی یا برنامه‌ریزی تولید، برخی سایزها را موقتاً از خط تولید خارج می‌کنند. در این شرایط، موجودی بازار برای آن سایز خاص کم میشود و همین کاهش عرضه باعث میشود قیمت آن سایز نسبت به سایر سایزها اختلاف بیشتری پیدا کند. به همین دلیل ممکن است یک سایز میلگرد در بازار افزایش قیمتی فراتر از روند کلی بازار داشته باشد.
هزینه‌های جانبی خرید میلگرد از بازار در مقابل کارخانه
خرید میلگرد از بازار آزاد معمولاً شامل هزینه‌های جانبی بیشتری است. این هزینه‌ها شامل کرایه حمل، انبارداری میشود. در مقایسه، خرید از کارخانه ممکن است هزینه حمل بالاتری داشته باشد، اما معمولاً هزینه‌های دیگری ندارد و قیمت نهایی شفاف‌تر است. این اختلاف هزینه‌ها یکی از دلایلی است که باعث فاصله میان قیمت میلگرد کارخانه و بازار میشود.
در چه شرایطی خرید از کارخانه مقرون‌به‌صرفه‌تر است؟
خرید مستقیم از کارخانه زمانی مقرون‌به‌صرفه است که حجم خرید بالا باشد؛ زیرا کرایه حمل از کارخانه تا مقصد معمولاً بر اساس ظرفیت کامل یک کامیون یا تریلی محاسبه میشود. در نتیجه اگر مقدار خرید کمتر از ظرفیت کامل باشد، کل هزینه حمل یک ظرفیت کامل روی مقدار خرید سرشکن میشود و قیمت تمام‌شده میلگرد برای خریدار افزایش می‌یابد. به همین دلیل، خرید مستقیم از کارخانه برای پروژه‌های بزرگ، انبوه‌سازان و مصرف‌کنندگان عمده که می‌توانند ظرفیت حمل را تکمیل کنند، معمولاً انتخاب اقتصادی‌تری است.
با این حال، خرید از کارخانه همیشه مقرون‌به‌صرفه نیست. در برخی دوره‌ها، ممکن است موجودی یک سایز خاص در بازار افزایش یابد و فروشندگان برای جذب مشتری، آن محصول را با رقابت قیمتی و حتی نرخی پایین‌تر از قیمت کارخانه عرضه کنند. در چنین شرایطی، خریدارانی که قصد تهیه حجم کم دارند، یا نیازی به تکمیل ظرفیت حمل ندارند، ممکن است در بازار آزاد قیمت مناسب‌تری پیدا کنند. بنابراین بهترین تصمیم خرید، باید بر اساس حجم موردنیاز، وضعیت بازار و مقایسه قیمت روز کارخانه و بازار اتخاذ شود.
مزایا خرید میلگرد از بازار آهن
خرید میلگرد از بازار آهن مزایای مهمی مانند امکان خرید در حجم کم، تنوع برندهای مختلف و تحویل سریع را برای خریداران فراهم میکند. از آنجایی که فروشندگان بازار معمولاً میلگرد را قبلاً از کارخانه خریداری کرده و در انبار خود تخلیه کرده‌اند، برای تأمین آنی محصول مشکلی وجود ندارد و خریدار می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان، بار موردنیاز خود را دریافت کند.
یکی دیگر از مزیت‌های خرید از بازار این است که در پروژه‌هایی که امکان تردد تریلی یا کامیون‌های سنگین وجود ندارد، میلگردها را می‌توان از انبار فروشنده با وسایل حمل‌ونقل سبک‌تر مانند خاور، نیسان یا وانت به صورت چند مرحله‌ای به محل پروژه انتقال داد. این موضوع به‌ویژه برای پروژه‌های شهری، کارگاه‌های کوچک یا مناطقی با محدودیت دسترسی بسیار کاربردی است.
با وجود این مزیت‌ها، خرید از بازار آهن دارای هزینه انبارداری است که این هزینه بر عهده خریدار میباشد. در حال حاضر برای سال ۱۴۰۴، هزینه انبارداری برای هر کیلوگرم حدود ۶۰۰ تومان است و این مبلغ به قیمت نهایی محصول افزوده میشود.
نتیجه‌گیری
تفاوت قیمت میلگرد در کارخانه و بازار موضوعی است که، همواره مورد پرسش خریداران و فعالان حوزه ساخت‌وساز قرار می‌گیرد. شناخت دقیق این عوامل می‌تواند به خریداران کمک کند تا تصمیمی آگاهانه‌تر و اقتصادی‌تر بگیرند. همان‌طور که در بخش‌های مختلف این مقاله اشاره شد، قیمت میلگرد در کارخانه بر پایه هزینه تولید، قیمت شمش فولادی و مکانیسم شفاف بورس کالا تعیین میشود؛ در حالی که بازار آزاد تحت تأثیر نوسانات لحظه‌ای ارز، شرایط عرضه و تقاضا، هزینه‌های جانبی، رقابت بین فروشندگان و رفتار واسطه‌ها قرار دارد.
از سوی دیگر، انتخاب محل خرید چه کارخانه و چه بازار به شرایط خریدار بستگی دارد. خرید مستقیم از کارخانه معمولاً برای خریداران عمده مقرون‌به‌صرفه‌تر است، اما خرید از بازار برای سفارش‌های خرد، تحویل سریع، تنوع برند و در برخی دوره‌ها حتی قیمت مناسب‌تر، گزینه بهتری محسوب میشود. همچنین تغییرات عرضه سایزهای مختلف، هزینه‌های حمل‌ونقل، انبارداری و محدودیت‌های دسترسی در محل پروژه، همگی می‌توانند قیمت نهایی و انتخاب مسیر خرید را تحت‌تأثیر قرار دهند.
