میلگرد یکی از اصلی‌ترین و پرمصرف‌ترین مقاطع فولادی در صنعت ساختمان‌سازی است و نقش آن در تقویت سازه‌های بتنی به‌گونه‌ای است که بدون آن اجرای هیچ سازه بتن‌آرمه‌ای ممکن نیست. اگرچه میلگردها از نظر ظاهر مشابه به نظر می‌رسند، اما از لحاظ وزن، استاندارد تولید، خواص مکانیکی، کیفیت و کاربرد تفاوت‌های قابل توجهی میان آنها وجود دارد. یکی از طبقه‌بندی‌های مهم در بازار فولاد ایران، تقسیم میلگردها به دو دسته «میلگرد سبک» و «میلگرد سنگین» است.
این دسته‌بندی به شکل مستقیم به وزن واقعی میلگرد در مقایسه با وزن استاندارد تعریف‌شده در جدول اشتال اشاره دارد. شناخت تفاوت این دو نوع میلگرد برای خریداران، پیمانکاران، مهندسان سازه و حتی ناظران پروژه ضرورت دارد.
در این مقاله تفاوت میلگرد سبک و سنگین از جنبه‌های فنی، اقتصادی و اجرایی بررسی می‌شود. سپس کاربردها، ویژگی‌ها، روش تشخیص، تأثیر اختلاف وزن بر قیمت و نکات مهم خرید توضیح داده خواهد شد. در بخش بعد، معرفی کارخانه‌های تولیدکننده انواع میلگرد سبک و سنگین در ایران نیز آورده می‌شود. در پایان، راهنمای استعلام قیمت روز میلگرد از وبسایت «بانک میلگرد» قرار خواهد گرفت تا خریداران امکان ثبت سفارش مطمئن و مستقیم از منبع معتبر داشته باشند.
میلگرد سبک چیست؟
میلگرد سبک به میلگردی گفته می‌شود که وزن واقعی آن کمتر از وزن استاندارد تعریف‌شده در جدول اشتال یا استاندارد ملی ایران باشد. این اختلاف وزن معمولاً بین پنج تا پانزده درصد است، اما در مواردی مشاهده شده که این کاهش وزن حتی بیشتر نیز بوده است. دلیل سبک بودن این میلگردها معمولاً کاهش قطر واقعی میلگرد در مقایسه با قطر اسمی حک‌شده روی شاخه یا استفاده از فولاد با چگالی پایین‌تر و کنترل کیفی ضعیف در مرحله تولید است. به همین دلیل، میلگرد سبک الزاماً از نظر ظاهری با میلگرد سنگین تفاوت مشخصی ندارد، اما هنگام توزین یا مقایسه قطر، اختلاف آن مشخص می‌شود.
میلگردهای سبک اغلب در کارخانه‌های کوچک‌تر یا واحدهای نوردی که فاقد استانداردهای سختگیرانه هستند تولید می‌شوند. برخی از این کارخانه‌ها به‌صورت عمدی قطر میلگرد را اندکی کاهش می‌دهند تا محصول ارزان‌تر و رقابتی‌تری در بازار عرضه کنند. میلگرد سبک معمولاً در پروژه‌هایی که فشار سازه‌ای زیاد نیست، مانند دیوارهای غیرباربر، پروژه‌های کوچک و موقت، شالوده‌های کم‌عمق یا فضاهایی که نیاز به آرماتورهای مقاومتی بالایی ندارند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با وجود قیمت تمام شده پایین‌تر، استفاده از این نوع میلگرد در پروژه‌های سنگین توصیه نمی‌شود؛ زیرا در صورت کنترل ناظر یا آزمایشگاه بتن، احتمال رد شدن مصالح وجود دارد و همین موضوع موجب افزایش هزینه‌های جایگزینی یا توقف پروژه خواهد شد.
در صورتیکه مقصد پروژه عمرانی خریدار در محدوده استان مرکزی میباشد، استفاده از میلگرد فولاد آذربایجان کاهش قابل ملاحظه ای در هزینه حمل و نقل دارد. از این جهت پیشنهاد کارشناسان بانک میلگرد بررسی قیمت میلگرد میانه آنلاین است.
میلگرد سنگین چیست؟
میلگرد سنگین، میلگردی است که وزن آن مطابق با استاندارد یا حتی کمی بالاتر از مقدار تعریف‌شده در جدول اشتال میلگرد باشد. این میلگردها در کارخانه‌هایی تولید می‌شوند که از شمش فولادی با ترکیب شیمیایی کنترل‌شده استفاده می‌کنند و فرآیند نورد، خنک‌کاری، آج‌زنی و بسته‌بندی آنها تحت نظارت استاندارد ملی ایران انجام می‌شود. میلگرد سنگین از نظر مقاومت کششی، مقاومت تسلیم، چسبندگی به بتن و دوام در برابر بارهای جانبی مانند زلزله در سطح بالاتری نسبت به میلگرد سبک قرار دارد.
کاربرد میلگرد سنگین عمدتاً در سازه‌های باربر و پروژه‌هایی است که ایمنی و استحکام در آنها اهمیت بیشتری دارد. پروژه‌هایی مانند فونداسیون ساختمان‌های چندطبقه، ستون‌ها، تیرهای باربر، پل‌ها، سدها، اسکله‌ها، تونل‌ها و سازه‌های صنعتی بتن‌آرمه نمونه‌هایی هستند که در آنها استفاده از میلگرد سنگین الزامی است.
مهندسان ناظر در بسیاری از پروژه‌ها تنها میلگرد سنگین با گواهی استاندارد را تأیید می‌کنند و در صورت استفاده از میلگرد سبک، اجرای سازه متوقف می‌شود. همین موضوع باعث شده است که میلگرد سنگین در بازار از ارزش فنی و اقتصادی بالاتری برخوردار باشد، هرچند قیمت آن نسبت به میلگرد سبک کمی بیشتر است.
کارخانه‌های تولیدکننده میلگرد سبک و سنگین
بازار فولاد ایران شامل کارخانه‌هایی است که بر اساس نوع تجهیزات و استاندارد تولید، در دسته تولیدکنندگان میلگرد سبک، نیمه‌سنگین یا سنگین قرار می‌گیرند. بسیاری از کارخانه‌های بزرگ فولادی کشور مانند ذوب‌آهن اصفهان، فولاد نیشابور، فولاد میانه، فولاد یزد، روهینا جنوب و کویر کاشان از جمله تولیدکنندگان میلگرد سنگین و استاندارد هستند و محصولات آنها از نظر وزن، ترکیب شیمیایی و مقاومت کششی کاملاً مطابق با استاندارد ملی ۳۱۳۲ و جدول اشتال عرضه می‌شود. این کارخانه‌ها معمولاً دارای گواهینامه فنی میلگرد، استاندارد کیفی، شناسه حک‌شده روی میلگرد و کنترل متالوگرافی دوره‌ای هستند و در نتیجه محصولاتشان در پروژه‌های عمرانی مهم مورد پذیرش مهندسان ناظر قرار می‌گیرد.
در مقابل، برخی کارخانه‌های بخش خصوصی کوچک‌تر نیز در بازار حضور دارند که با هدف کاهش هزینه تمام شده سازه، میلگردهایی با وزن کمتر نسبت به مقدار استاندارد تولید می‌کنند که در بازار به‌عنوان میلگرد سبک شناخته می‌شوند. اگرچه این محصولات لزوماً نامرغوب نیستند، اما به دلیل انحراف وزنی، در سازه‌های باربر قابل استفاده نیستند و معمولاً در پروژه‌های کم‌ریسک یا اقتصادی استفاده می‌شوند. به همین دلیل توصیه می‌شود خریداران هنگام تهیه میلگرد، علاوه بر قیمت، به وزن واقعی هر بندیل، برند تولیدکننده، علامت حک‌شده روی میلگرد و وجود یا عدم وجود گواهی استاندارد توجه ویژه داشته باشند.
نکات مهم در خرید میلگرد سبک و سنگین از بازار آهن
در زمان خرید میلگرد، به‌ویژه در حجم‌های بالا، توجه به وزن واقعی، برند تولیدکننده، استاندارد محصول و اصالت بارنامه اهمیت بسیار زیادی دارد. نخستین و مهم‌ترین نکته این است که وزن هر بندیل میلگرد باید با وزن محاسباتی درج‌شده در جدول اشتال مطابقت داشته باشد. درصورتی‌که اختلاف وزن بیش از پنج درصد باشد، محصول در دسته میلگرد سبک قرار می‌گیرد و باید با آگاهی کامل مصرف شود. روش مطمئن برای بررسی این موضوع، توزین بندیل روی باسکول پیش از ترخیص یا دریافت گواهی وزن از کارخانه است.
نکته مهم دیگر، بررسی علامت حک‌شده روی میلگرد است؛ زیرا هر کارخانه معتبر، علامت اختصاری مشخصی روی محصول خود درج می‌کند و نبود این علامت یا ناخوانا بودن آن می‌تواند نشانه‌ای از غیراستاندارد بودن محصول باشد.
هنگام خرید از بنگاه‌های آهن یا بازار آزاد نیز باید به اصالت فاکتور، بارنامه، تاریخ تولید و گواهی آنالیز شیمیایی محصول توجه کرد. بسیاری از پروژه‌های عمرانی دارای نظارت فنی هستند و در صورت ارائه میلگرد غیراستاندارد، ناظر پروژه می‌تواند دستور توقف کار یا تعویض مصالح را صادر کند که این موضوع موجب افزایش هزینه و تأخیر اجرایی خواهد شد.
خریداران حرفه‌ای معمولاً پیش از خرید، نمونه‌ای از میلگرد را برای آزمایشگاه ارسال می‌کنند یا با تأمین‌کنندگان معتبر همکاری می‌کنند تا از کیفیت کالا مطمئن شوند. علاوه بر این، باید توجه داشت که قیمت پایین نباید تنها معیار انتخاب باشد؛ زیرا خرید میلگرد ارزان اما کم‌کیفیت می‌تواند در طولانی‌مدت خسارت بیشتری ایجاد کند.
استعلام قیمت روز میلگرد سبک و سنگین از بانک میلگرد
با توجه به نوسانات روزانه بازار فولاد، دریافت قیمت لحظه‌ای میلگرد برای تصمیم‌گیری خرید، اهمیت زیادی دارد. «بانک میلگرد» به‌عنوان مرجع تخصصی فروش انواع میلگرد، این امکان را فراهم کرده است تا خریداران بتوانند قیمت روز محصولات کارخانه‌های مختلف را به‌صورت تلفنی یا آنلاین دریافت کنند. این مجموعه با همکاری مستقیم با تولیدکنندگان معتبر کشور، عرضه بدون واسطه، صدور فاکتور رسمی، تضمین اصالت کالا و امکان ارسال به سراسر کشور را فراهم کرده است. همچنین کارشناسان فنی بانک میلگرد آماده‌اند تا بر اساس نوع پروژه، استاندارد مورد نیاز و بودجه خریدار، مناسب‌ترین نوع میلگرد را معرفی کنند.
برای استعلام قیمت لحظه‌ای یا ثبت سفارش، کافی است با واحد فروش بانک میلگرد تماس گرفته شود. امکان ارائه پیش‌فاکتور رسمی، مشاوره تخصصی، مقایسه برندها، اعلام وزن واقعی شاخه و هماهنگی برای بارگیری مستقیم از کارخانه نیز برای مشتریان فراهم است.
جمع‌بندی
میلگرد سبک و سنگین از نظر ظاهر شباهت زیادی دارند، اما تفاوت آنها در وزن، مقاومت و استاندارد تولید، تأثیر مستقیمی بر ایمنی و کیفیت سازه دارد. میلگرد سنگین به‌دلیل انطباق با استاندارد وزن و داشتن مقاومت بالاتر، برای پروژه‌های باربر و سازه‌های حساس مناسب است، درحالی‌که میلگرد سبک اغلب در پروژه‌های اقتصادی و کم‌ریسک مورد استفاده قرار می‌گیرد. انتخاب نادرست میلگرد می‌تواند به رد مصالح، افزایش هزینه‌های اصلاحی و کاهش ایمنی سازه منجر شود. بنابراین پیش از خرید ضروری است که وزن واقعی، برند تولیدکننده، گواهی استاندارد و شرایط تحویل مورد بررسی قرار گیرد.
در صورت نیاز به خرید مطمئن و دریافت قیمت روز انواع میلگرد سبک و سنگین، «بانک میلگرد» به‌عنوان تأمین‌کننده معتبر فولاد ساختمانی در کشور، آماده ارائه مشاوره و ثبت سفارش برای پروژه‌های عمرانی، صنعتی و ساختمانی است.
